-
Lenacapavir: HIV’e Karşı Umut Verici Bir İlaç, Ama Fiyatı Dert Olabilir.
HIV ile mücadelede yıllardır büyük bir arayış vardı ve bu arayış, 2024’ün Temmuz ayında Dünya AIDS Konferansı’nda büyük bir heyecanla karşılanan yeni bir ilaçla sonuçlanabilir. Lenacapavir, HIV virüsünü engelleme konusunda müthiş bir potansiyele sahip gibi görünüyor. Ancak bu heyecan verici gelişmenin önünde büyük bir engel var: İlacın fiyatı.
Lenacapavir’in En Büyük Özelliği Ne?
Lenacapavir, HIV tedavisinde çığır açacak bir ilaç olarak tanımlanıyor. HIV virüsünün çoğalmasını engellemekle kalmıyor, aynı zamanda HIV’in bulaşmasını önleme konusunda da son derece etkili. Bir diğer büyük avantajı ise, bu ilacın sadece yılda iki kez enjekte edilmesi gerektiği için kullanım kolaylığı sunması. Diğer HIV ilaçlarına kıyasla bu büyük bir fark yaratıyor. Örneğin, Cabotegravir adı verilen başka bir ilaç, 1-2 ayda bir yapılırken, HIV tedavisinde kullanılan Truvada her gün alınması gereken bir hap.
Astrid Berner-Rodoreda, Heidelberg Küresel Sağlık Enstitüsü’nden, Lenacapavir’in özellikle genç kadınlar ve kız çocukları için çok önemli bir çözüm olabileceğine dikkat çekiyor. AIDS’le ilgili sosyal damgalanma nedeniyle, günlük ilaç almak yerine yıllık iki enjeksiyonla tedavi olabilmek büyük bir kolaylık sağlayabilir.
Ne Zaman Kullanılabilecek?
Lenacapavir, Avrupa Birliği’nde HIV tedavisi için onay almış olsa da, şu anda eczanelerde satılmıyor. İlaç şirketi Gilead, bu ilacın antiviral profilaksi (TÖP) için onayını bekliyor ve bu onayın yakında çıkması bekleniyor. Ancak, bu gelişmelerin ilacın tüm dünyada geniş çapta kullanılabilmesi için yeterli olup olmayacağı henüz belirsiz. Çünkü burada devreye, ilacın fiyatı giriyor.
Lenacapavir’in Fiyatı: Gerçekten Ulaşılabilir Mi?
İşte işin zor kısmı burada başlıyor. Gilead, Lenacapavir için yıllık 40 bin dolar gibi yüksek bir fiyat belirlemiş. Diğer HIV ilaçlarıyla karşılaştırıldığında, bu fiyat son derece pahalı. Örneğin, HIV tedavisinde kullanılan diğer ilaçlar yıllık 650-750 dolar civarındayken, Lenacapavir’in fiyatı neredeyse 60 kat daha fazla.
Gilead, bu fiyatın yüksekliğini ilacın geliştirilmesi için yapılan araştırma ve yatırım masraflarına bağlıyor. Ancak AIDS aktivistleri ve uzmanlar, bu fiyatın kabul edilemez olduğunu söylüyorlar. Liverpool Üniversitesi’nden Andrew Hill, Lenacapavir’in üretim maliyetinin sadece 40 dolar civarında olması gerektiğini hesapladı. Yani, Gilead’ın belirlediği fiyatın binde biri!
Lenacapavir Nerelerde Satılacak?
Gilead, Lenacapavir’in üretiminin düşük gelirli ülkelerde daha ucuza yapılabilmesi için bazı jenerik ilaç üreticileriyle görüşmelerde bulunuyor. Eğer bu anlaşmalar gerçekleşirse, Lenacapavir, özellikle Afrika’daki bazı ülkelerde daha uygun fiyatlarla satılacak. Ancak orta gelirli bazı ülkeler, örneğin Brezilya, Meksika gibi yerler, ilacın lisansına dahil edilmeyebilir. Bu da ilacın yeterince geniş kitlelere ulaşmasını zorlaştırabilir.
Lenacapavir Nasıl Çalışıyor?
Lenacapavir, HIV virüsünün çoğalmasını engelleyen bir kapsid inhibitörü olarak çalışıyor. Diğer antiretroviral ilaçlardan farklı olarak, HIV’in çeşitli evrelerinde etkili olabilme yeteneğine sahip. Yani sadece virüsün bir aşamasına değil, birden fazla aşamasına müdahale edebiliyor. Bu da ilacın etkinliğini oldukça artırıyor.
HIV Riski Hâlâ Yüksek: Dünyada Durum Nereye Gidiyor?
Dünyada HIV ile yaşayan 40 milyondan fazla insan var ve her yıl bu sayı artmaya devam ediyor. 2023’te yaklaşık 1,3 milyon yeni HIV vakası tespit edildi. Ancak, bazı bölgelerde (özellikle Sahra Altı Afrika ve Güney Asya’da) vakalar düşerken, Orta Asya, Kuzey Afrika ve Ortadoğu gibi yerlerde vakalar artmaya devam ediyor. Bu da HIV ile mücadelede hala kat edilmesi gereken çok yol olduğunu gösteriyor.
Alternatif Tedaviler Var mı?
HIV için henüz bir aşı geliştirilememiş olsa da, HIV’in bulaşmasını engelleyen bazı ilaçlar mevcut. Ancak bu ilaçlar genellikle pahalı ve sadece zengin ülkelerde erişilebilir. Birleşmiş Milletler’in raporuna göre, 2023 yılı itibariyle bu ilaçlara ihtiyaç duyanların yalnızca yüzde 15’i bu ilaçları alabiliyor. Yani, HIV ile mücadelede fiyatların düşmesi ve ilacın daha geniş bir kesime ulaşması şart.
Sonuç: Lenacapavir’in Geleceği?
Lenacapavir, HIV ile mücadelede büyük bir umut vaat etse de, onun küresel bir çözüm haline gelmesi için önünde büyük bir engel var: Fiyatı. Eğer bu ilaç, daha uygun fiyatlarla ve geniş bir erişim alanıyla sunulabilirse, AIDS ile mücadelede önemli bir dönüm noktası yaşanabilir. Ancak, bu noktaya gelmeden önce daha yapılması gereken çok şey var.
-
4 Yanıt
-
Gerçekten harika bir haber ama fiyatı görünce şok oldum. Umarım bu tedaviden daha gelişmişi çok daha ucuza hastaların kullanımına verilir.
-
HIV için çok güzel bir gelişme fakat nasıl olacak? Bu kadar fiyatı bir insan nasıl karşılayabilir?
-
Gilead’ın belirlediği yıllık 40 bin dolarlık fiyat, açıkça adaletsiz ve vicdansızca görünüyor. İnsanların yaşam hakkı bir kâr meselesi olmamalı. Üretim maliyeti sadece 40 dolar civarında olan bir ilacın bu kadar fahiş bir fiyatla sunulması, firmanın insan hayatını değil, yalnızca kazancını önemsediğini gösteriyor.
Özellikle HIV’in en çok etkilediği düşük gelirli bölgelerde bu fiyat politikası, tedavinin erişilemez olması demek.
Bu, bilimdeki ilerlemeyi insanlığa hizmet yerine kâra dönüştürmenin bir örneği. İlaç sektörünün, daha adil ve insancıl bir yaklaşım benimsemesi şart.
-
Harika bir haber umut verici ama çok pahalı bu ilaç 🙁
